Trước đây, Nhật Bản cũng tổ chức Tết âm như các nước Châu Á khác. Tuy nhiên, kể từ sau khi cải cách của Minh Trị đến nay, người dân xứ sở hoa anh đào đón Tết dương như phương Tây.
Hiện nay, người Nhật đón năm mới vào ngày 01/01 hàng năm theo lịch Dương. Ngày tết ở Nhật được gọi là “Oshougatsu”. Dù người Nhật Bản ăn Tết âm hay dương thì những phong tục đón năm mới của người Nhật vẫn được giữ nguyên nét truyền thống Á Đông.
1. Ngày dọn dẹp nhà cửa Osouji
Lễ dọn nhà cửa của người Nhật
Giống như ở Việt Nam, vào những ngày giáp Tết người Nhật thường dọn dẹp sạch sẽ nhà cửa. Bởi theo quan niệm của họ vị thần Toshigammi – sama linh thiêng nhất trong Thần đạo Shinto sẽ đến thăm nhà vào ngày đầu tiên của năm. Vì vậy, nhà cửa cần phải sạch sẽ để chào đón Thần.
2. Trang hoàng nhà cửa
Cây tùng – nơi trú ẩn của vị thần Toshigami – Sama
Ngày 28 hoặc 30 hằng năm, người dân Nhật sẽ tiền hành trang hoàng lại nhà cửa. Họ trang trí cây tùng trước cửa nhà vì theo quan niệm của người Nhật, vị thần Toshigami – sama sẽ hạ người và trú ẩn trong cây tùng. Trên khung cửa của gia đình còn trang trí các đồ vật như quả quýt – tượng trưng cho sự thịnh vượng, dây thừng bên bằng cỏ để cầu tài lộc, dải giấy trắng xua đuổi tà ma…
3. Joya no Kane – Lễ rung chuông
Lễ rung chuông – truyền thống lâu đời của người Nhật
Lễ rung chuông – Joya no kane là một truyền thống lâu đời được tổ chức ở Nhật vào đêm giao thừa. Hồi chuông dài được gióng lên 108 lần đánh dấu năm cũ qua đi năm mới lại đến. Bên cạnh đó, 108 tiếng chuông cũng tượng trưng cho 108 ham muốn trần tục của con người theo phật giáo. Joya no kane có ý nghĩa thanh lọc tâm trí và linh hồn của mọi người vào năm mới.
4. Viếng đền thờ hoặc chùa – Hatsumoude
Đền thờ Hatsumoude linh thiêng
Chuyến thăm đền thờ chùa đầu tiên của năm mới là hoạt động nổi tiếng nhất ở cứ Phù Tang. Các đền thờ lớn như Meiji Jingu sẽ mở cửa 24h bắt đầu từ đêm giao thừa để người dân có thể đến cầu nguyện.
Bạn sẽ bắt gặp những cảnh tượng đông nghịt người xếp hàng dài nối đuôi nhau vào đền, chùa viếng và cầu nguyện tại những ngôi đền nổi tiếng. Vào dịp đặc biệt người Nhật còn rút các quẻ xem Omikuji để dự đoán những sự kiện đặc biệt xuất hiện trong năm. Giá của mỗi quẻ sẽ dao động từ 500 – 1000 yên.
5. Thiệp chúc Tết Nengajo
Nengajo: tấm thiệp mà người Nhật dùng để gửi tấm lòng đầu năm
Gửi tặng thiệp chúc chúc năm mới Nengajo là một nét văn hóa đẹp trong phong tục đón năm mới của người Nhật, thông thường vào tháng 12 mọi người đã bắt đầu chuẩn bị kỹ lưỡng những chiếc thiệp để dành tặng người thân, bạn bè và đồng nghiệp. Các bưu điện ở Nhật Bản sẽ giữ tấm thiệp và được chuyển đến người nhận vào đúng ngày mồng 1 tết.
Những món ăn đầu năm mới của người Nhật
Món ăn truyền thống – Osechi Ryori
Osechi Ryori – món ăn truyền thống trong Tết Nhật
Ở Việt Nam ta có “Bánh Chưng – Bánh dày” thì ở Nhật Osechi Ryori là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết. Món ăn này có nguồn gốc từ hơn 1000 năm về trước và được bắt đầu từ những món đơn giản. Tuy nhiên đến hiện nay số lượng đã được tăng lên để thể hiện cuộc sống sung túc, dư dả, viên mãn của người Nhật.
Mì trường thọ Toshikoshi Soba
Toshikoshi Soba – biểu tượng cho sự trường thọ, may mắn
Trong phong tục của người Nhật, vào ngày cuối cùng của năm cũ mọi người sẽ cùng nhau thưởng thức bát mì Soba. Sợi mì soba dài, dai nhưng lại dễ cắn đứt – thể hiện những xui xẻo của năm cũ được chấm hết và chào đón năm mới với nhiều may mắn. Vì vậy, ngày 31/12 hàng năm các quán mì Soba ở Nhật lại tấp nập khách khứa.
Bánh Mochi
Mochi – niềm tự hào văn hóa Nhật
Mochi là một món ăn không còn xa lạ gì với người dân cũng như du khách khi đến Nhật. Mochi giống như một món bánh tròn vẹn dâng lên các Thần linh, món ăn này cũng được dùng trong ngày Tết trung thu ở Nhật. Trong quan niệm của người Nhật, Thần linh sẽ không thích những món ăn có hình thù nhọn nên những chiếc bánh mochi tròn mềm này rất thích hợp để thờ cúng.
Món ăn này được người dân xứ hoa anh đào thưởng thức một cách riêng với tên gọi Kagamibiraki. Họ chỉ thường thức bánh sau khi đã cúng bài xong và ăn chung với súp Ozoni, chấm cùng với đường hoặc ăn cùng chè đậu đỏ.
